(Ariost, De rasende Roland, 9. un 10. Gesang)
VUN TORSTEN SCHWANKE
EERSTEN GESANG
Wat kann en Hart noch doon, wenn’t överwunnen
Van düsse bose, falsche Amors Macht,
Heft se em sülvst de Lehnstreu' afgenummen
Den Ridder Roland ut sin’n Busenschacht?
He, klauk sonsten, van Ehrbied all dördrungen,
Op de hillige Karkens Schutz bedacht,
He sorgt sik nu – dör ijdele Leev’ blinner –
Nich mehr um Karl, um Gott noch minner.
Doch ik begriep em un bün goot to Muten,
Dat mi Toren as Kumpan nich fehlt:
Ok ik bün krank un swak för’t Gode un Guten,
Doch för’t Bös’ bin ik vör allen Saken stehlt. –
He, swart gekleedt, ritt mit swären Mueten,
– Vrienden to laten, dat bedrückt em nich –
Tohin, wo de Tenten vun Spanje un Afrika
Hier stannen mit dehrem Volk un Schar.
Wat segg ik Tenten! – In’n Regen blieven
Se ünner Bööm oder wat sons dekt,
To zehn, to twintich, veer, to acht, to sieten,
De een wat wiet, de anner wat mehr versteckt.
Een jeder sücht, utmüdd un upgerieben,
De op de Hand leest, de anner helt utstreckt.
Man slöppt –: he künn’t vele in’t anner Liev’n senden,
Doch he neemt nich Durendal in de Hannen.
Roland is eedell: he kann nich doden
Den, de wapenlos is un vun'n Slap övermannt.
Nu geit he, Froh un Froh to befragen
No de Spuhr vun ehr, de em entglitt.
Un trefft he eenen waken, dann mit Klag’n
Beschreift he ehr Gestalt un dat Gewand,
Vun de Mohren fraagt he üm de Richtung,
Wo ehr Füöt no vun em weggeschritten sünd.
As klor un lüchtend de Dag begon to breken,
Hett he dat Moorenheer dorchfroht wiet un breet,
Un denkt dröver na, en Sarazenenkleid to dregen;
So kann he’s doon in aller Sekerheit.
Dat kummt dorup: he kann de Saak now wagen,
Weil he in fremde Spraken goot Bescheed weet,
Un as een Afrikaner ward he verstanden,
As wenn he sülvst ut düsse Landen stamm.
Dree Daag bleevt he – nich för annere Zwecke –
Un ut dat Söken kümmt he nich rut,
Sökt denn in Stadt un Dörp, ehr to entdecken,
Dörch’t Frankeland un wieter noch rut.
He sücht dorna, bi jeden fernsten Flecken,
Auvergne un Gascogne een un rut;
He sücht vun de Provence bit no de Bretonen,
Vun de Picarden bit, wo de Spanjer wonen.
Dat weer Oktober, wenn de Blöder fallen,
Un de November trok langsam heran,
Wenn naket sik de Planten zien un’nn stellen,
Weil se dat Blätterkleed nich mehr dregen kann,
Un Vögel sik in enge Scharen stellen –
Dor antritt Graf Roland sien Leevensbahn,
Un lett nich af von ehr bi Winters Grenz
Un ok nich in’t neegen Johr bi Lenz.
So treckt he eenen Dag vun dannen
Vun een Land no dat anner, as he dat wöhnt:
Nu trennt en Fluss de Bretonen vun de Normannen,
De anners still to dat naae Meer hen glückt;
Doch nu wüll un höög de Wogen rannten,
Vun Schnee un Bargswellen opgewüllt:
De Brügge, vun de Waterwucht dörchstochen,
Würr wegswommen, de Toegang weer versperrt.
He späht doröver, wat wohl to maken,
Kiekt op un af, dann wedder dissen Strand,
Wi he (wat för Fisch un Vöögelsaken)
No’t anner Ufer kommen kann:
Do seih: ganz unverhofft kümt en Kahn,
Dat Steer föhrt een Jungfruuns Hand:
Se winkt, as wenn se wedder den Ridder säk,
Doch scheint se nich willig, to landen, verkläkt.
Se landet nich, vielleicht hett se bedenkt,
Man bringe am Enn noch unbedingen Last.
Nu winkt de Graf, den Boot heranzulenken:
He wüll gern över den Ström fast.
Se sprak: „An mien Kahn sall keen dor denken,
De nich vörher mi sienen Swur geven mast,
Den Kampf to kämpfen, den ik vördern werde,
Den besten un gerechtsten op de Erde."
Un wenn ji, Herr Ridder, wollt sik begeven,
No't anner Ufer düör mi hen to gaan,
Verspreekt, dat ji, wenn dissen Mond verstraven,
Un eh de näägste noch ganz weer dood,
De Reis no Irlands König hefft begonnen:
Een tapfer, schön Heer rüst sik dor för,
Denn eins is klor: Ebuda mutt unnergahn,
De schlimmste Insel op de Weltenschar.
Höört: wiet achter Irland liggt Ebuda,
(viele Inseln gifft dat dor ümto)
Wo de Lüd noch vun Raub un Striet löven,
Up dat Strandland so as dat fröher was,
Un wat se vun Fruunslüd finnen, leggen se
Vör en Waterbiest as Mahlvörat hiner.
Dat kümt alln Dag un kummt op jeden Fall,
Dor is een Fru, een Fröken altbereit.
Denn Köpmann un Korsaar, de hebbt dat förradig,
Un de schönsten Fruunslüd sünd dorbi.
Ji künnt jo mal tellen, wat för Frauenmengen
– Alln Dag een! – doden Jahr för Jahr.
Herr Ridder, wenn ji Amors Macht erlebt hebt
Un im Herzen Minschlikheid nich verlernt hebt,
Ji warrt sik mit de Edlen dor bi geven,
De so'n würdigen Werk för sik beleven.«
Roland lett se kaum to’n Enn to spreken;
He swor sogleich, as eerste dor to wesen:
Wo he vun Übel hört, mutt he dat rächen;
Dat blote Hören deit em schon weh.
Un dorbi kummt de Sorg’ nu up em los,
Dat dort Angelika fangt sitt.
Denn lang hett he haar so veele Weegen söcht,
Un nirgends weer haar Spuhr to finnen.
So nehmt den Gedanken em in Gefang,
Un all sine anner Pläne vergaan,
Mit groot Hast wüllt he dorhen kommen,
No düsse barbar'sche Inselbahn.
Eh de näägste Sünn in’t Meer vergahn,
Satt he bi Sankt Malo in’t Schipp rin,
Wat he gefunden; he lett de Segel spannen,
Un um Sankt Michels Barg furr he dann los.
Brieuc un Landriglier lett he to sin Linken,
Seilt langs den grooten Strand vun Bretanje,
Denn dorhen, wo de witte Klippen winken,
Na de, de England Albion is nennt.
Aver de Süüdwind fingt nu an to swinden,
Un en Nordwest, en starken, kümt heran;
He zwingt, de Segel flugs herab to laten
Un lott de Stüür se in den Wind to laten.
Trüch in een Dag flög mit Snelligkeit
Dat Schipp, as dat in vieren güng heran;
Dat dat nich an'n Strand as Glas zerschnellt,
Höll de Steuermann in de open See dat an.
De Wind, vier Dag' en wüsten Gesell,
Stimmte an’n fünften en anner Leed an;
Dat Schipp keem ohne Müh' an Langen,
Wo de Meereswellen Antwerpens Strohm empfungen.
De mööd Schipper keem dor an,
Mit dat zerzauste Schipp dicht bi den Strand,
Dor keem vun rechts, wo Felder stahn,
En old Mann to'n Uferrand
(Recht old, dat konnt man an de witte Hoor sehn).
He güng bescheiden to den Graf heran,
Mit Bücklings, as vör 'n Hoochsten Mann,
Den he in Roland meenden, as he him ansah.
He sprak: En Fröölken woll he vorstahn:
Dat bidd' um sien Kumm'n mit grote Begier.
He schull se nich blot scheun, ok fründlich finnen,
So'n Liebreiz fennen man fast nich mehr.
Wenn he nich warden will'n, könnt se woll kumm'n,
Denn wür se sülvst to 't Schipp her.
He schull ehr gewiss nich minder dienen,
As vele Ridder, de vör ehr erschienen.
Vun all, de bisher dor lang güngen,
To Land, to See un up de Strohm hen,
Heet keen versümt, ehr Rat to brengen,
Se hölpen ehr in ehr Nöten denn.
Roland hört dat, he eilt, to Sprungen an Land,
Un löppt ohne Ünnerbreken fix vörut,
As dat en artiger Ridder schickt,
Dorthin, wo de ole Mann ihn hintüft.
In’t Landgoed tritt he, de ole Man bi Sieden,
In’n Schloss, un güng dor de Trepp herup,
Un lot sick to en Dame leiten:
Nich blot ehr Gesicht künd Trauer an,
Ok swarte Deken liggt dor utbreitet,
So weit man Sälen un Kamers sehn kann.
Se grüßt em fein, lädt em binnen to sitten,
Un fangt mit düstern Woorden an to spreken:
"Den Graf vun Holland, Herr, bin ik entsproten:
He leev mi (ik weer nich allens allein,
Denn twee Brüder harr ik noch bi mi),
He kunn nich leever vör mi wesen.
Nie hett he mi' Wünsch wegslahn,
Mi' Bitten keem keen Nee vun em.
As mi in Frohsinn so de Tieden vergangen,
Keem en Herzog in uns Land gegangen."
Heertog vun Seeland weer he, un sien Denken
Güng, na Biskaya in den Krieg to trecken.
Ik leet mi dörch Jugend, Schöhnheit winnen:
Se maakt mi för em to en Gefangne binnen.
Ook bi em erwak’n Glut in’t Harten binnen,
So dat dat na de Ünnern Teken schien
(Ik glaub’ un glaub, ik glaub, ik glaube richtig):
He leevt mi un leevt mi noch up richtig.
Ans Huus bann’t dörch slecht Wederlage
(Slecht för em, för mi weer de Wind goed) –
Mi scheen’t as ’n Nu, de anner veertig Dage,
So flog de Tiet up Flügels pfeilschnell good.
Wi beschlüten, wi wüllt ohne Frage,
Sünn dat de Krieggang to Enn is woort,
Uns to Vermählung hier wedderfinnen
Un in ewig Bund un sück verbinden.
Kaum weer Biren nu weg up sien Wegen
(So is mien troegen Leevsten bi’nannt),
As doot ut Vriesland, dat so nah geleggen,
Wi de Mündung vun disse Strom spant,
Vom Köning Bot’n kamen wegen mi,
För sien eenzigen Söhn to freeg’n, den Arbant;
De Höögsten ut den fries’schen Adel Tohopen
Scholden bi mien Vader um mi werben.
Ik kunn mien Woort den Vriend nie breken.
(He geev mi sien’s; wo schuult ik em trügen?);
Un künn ik dat, Amor würd’t flugs räken,
Hett he so groten Ondank mi angezögen.
Um dat Affaire op eenmol to stop’n,
Dat al in Gang weer, fast an Enn gedreven,
Sech ik mien Vader, schall he mi nu geven
Na Vriesland, würd ik nimmer leven.
Mien Vaderlein, dat allens deet, wat ik woll,
Un blots up mien Frohd wüßt opgepasst,
Hett, mi to Tröst, as mien Tränen föll,
Glieks de Handlungen an’n Enn gebrakt;
De stolte Vries weer in Zorn, he groll,
Un, voller Hass, in helle Wut bracht,
Trog he na Holland sien bloode Wappen,
De all mien Huus vun dort weg schölln schappen.
He is nich bloots in Kraft so övermächtig,
Dat keneen seggt, he könnt em mätgen;
Nee, ook im Boshaftig un so nidderträchtig,
Dat weder Mut noch List an em kinnt sehn:
He hett en Wappen, dat noch nie, dacht ik,
In all de Tieden un in ne’e Teck to fin’n;
Een swarten Stahl twee Arm lang,
Mit Blöe un Pülver dorch de Enge gang.
Mit Füer, wo de Röhr achteren end,
Un dort een Slit is, wo he se brükt;
Dat brükt he, as de Dokter düt un spend,
Wenn he de Kranke siene Adern slit.
Mit so’n Gedröhn würr de Kugel ut send,
Dat man meint, dat blitzt un donnert bit,
Un wat se trefft – as’n Blitz bi’n Weder –
Verbrennt, verschlöögt, un maakt se bit.
Twee mol brack he unsre Reeg’n an un
He hett de Bröder in den Dood sünt:
Dat erste mol drückt he den eenen dunn,
(Dat Harten dorchborend mit Stahl geklünnt),
Kamen bald weer, to'n tweten mol da unn
Un schoß den tweten, de flüchten woll.
Vun wiet troff em de Kugel in'n Rügg,
Güng dorch’n Leib un riß de Brust in Stügg.
As dorop mien Vader achter de Toren
Von de Borg, de em alleen blijven is
(Denn allens anners hett he all verloren),
Sich weert, do mörd't em de sülve List;
Denn as he grad den Wachdienst övernommen
Un wiest, wat noodwendig is in de Tid,
Kreeg he den Ball twischen de Bruun
Von den, de he von ferns anvisiert hett.
Nu, als Erbin vun de Insel Holland lat,
Dorch den Dood vun min Leevsten, was ik allein:
De Friesenföhrst, willig daar Tritt to faten
Un in dat Riek sikker Herr to ween,
Verkunn'igt mi un ok de Volksmassen,
He wüde nu Ruhe un Frieden geven,
Wenn ik man dorbi wär, wat ik vörher nich wollt:
Dat Prins Arbant mien Mann warrn schullt.
Nich bloots dorüm, dat ik den Hass trugen will,
Hass up de Friesen un ehr fies Hus,
De Brüder un mien Vader doodslahn hett,
Mien Heim in Brand un Schrecken verwandelt hett —
Nee, weil ik nich will min Leevsten verloten
(He nam ja min Schwur mit sick mit,
Dat ik nich een annern nemen warr,
Toslaan, dat he nich wedder kehrt vun Spanien).
Säg ik: Leever will ik hundert Dooden kjen;
Lat se mi met all Qualen bedrohen,
Lat se mi doodmaken, levend verbrennen,
Un mien Asch in de Wind verstreuen!
Mien Volk versökt mi von dissen Vorsatz to brengen;
Ik hör ehr Flehen stürmend sick erneuen,
Dat ik mi un dat Riek in sien Hannen leggen schull,
Dat nich dat Land verdeit mit mi as Grund.
As se sehn, dat ehr Drängen vergebens is
Un ik so stur in minem Widerstand,
Stahn all mien Lüüd to’n Friesenkönig
Un geven dat Riek un mi in sien Hand.
Ohn' weider Unbill to doon,
Versichert he mi dat Leben as ok dat Land,
Damit ik min olden Ekel överwinn
Un mit Arbant in de Ehe finnen.
Ik will to'n Dood min Zuflucht nehmen,
Um so'n veerhassten Zwang to entgaan;
Vörher mi rächen – sonst würd ik mi grämen
Mähr as üm allens, dat mi noch geschah.
Ok vör Verstellung scham ik mi nich,
Denn nur dorin kann ik noch Rettung sehn:
Verleetheit spiel ik, bidd em, to vergeven,
Schienen de Sehnsucht, Arbant to freien.
Von all de viele, de in den Dienst stahn
Van min Vader noch, wehl ik twee Brüder ut,
In denen Mod un grooten Sinn se found,
De Treue was ehr grötste Loot,
An mi gekettet dörch de Jugendbann,
Mit mi upgewachsen in Königshus
Un also mien: — se würd'n gern ehr Leben
För min Wohl opgeven.
To de twei vertrau ik mi in disse Tieden,
Un se versprechen mi Hülp glieks:
De een geiht na Flandern, de Reis to breiden,
De anner blifft bi mi hier in’n Kreis.
In disse Tied reist’ de Boten för’t Hochtiedsfest,
Un lädt Fremde un Heimische in’t Nest.
Man hört, dat Biren in Spanje rust,
He bringt en Kriegersheer na Hollands Küst.
Na de Schlacht, wo dat Heer verlegen weer,
Un mien leev Broder de Dod fann,
Hett ik en Boten schickt na Spanje her,
Mit’t Bericht för Biren, wo dat stahn.
Wilst se dor mit Rustungen waren beschäfftigt,
Kamen Feinde över mien Land greept.
Biren, dem disse Nachricht fehlte noch,
Schickt Schiffe to uns, glieks un och.
As de Friese dorvon Bescheed krieg,
Gaav he dat Hochtiedsfest in de Söhnens Hand
Un geiht mit sien Heer na See, to Krieg.
De Herzogs Flotte weer besiegt, un verbrannt,
He sülvst na’n Willen von’t Schicksal fangt;
Doch dat blieb uns damals all nich bekannt.
De Jung fridd mi: as de Sünn versinkt,
Denk he, dat he bi mi in’t Bett noch winkt.
Versteken weer mien treuen Helfer achter’n Bettverhang,
Un ohne to rögen, wart he still.
As he den Mann sich na mi her dräng,
Schwung he mit sterke Armen de Axt so will –
Arbant fann nich mal Tied, sick to leggen –
De Schlag op’n Kopp, dat wehr de Drill,
De rööp em de Stem un de Seel ut’n Kopp –
Un ik sprong op un schnitt em den Dopp.
As de Ossen in’n Slachthus liggt,
Fiel de unglicklichen Jung op’n Grund.
Cimosk, de slechtesten van de Friesen all,
(Den nennt ik di nu för’n Sünd,)
Dor kümmt all mien Leevsten to Fall,
Un he drängt mi in dissen Ehebund,
För sien Herrschafft no grötteren Halt to funn’,
Toletzt well he mi na mien Dod överwunn.
Wi nahm flink, eh Stör to uns kummt,
Dat wenig, wat licht is un nützlich is.
Denn laat mi mien Kumpan flink an’n Reep,
Rut vom Fenster, direkt in’t Meeresgis.
In’n Boot ut Flandern stunn sien Broder flink,
Mit groten Mut, as de Wind dor winkt.
De Rüder in’t Meer, de Segel in de Luft! –
Un Gott will’n, dat wi finnen Rettung hüt!
Ob King’s Rache größer weer oder sien Schmerz,
Um sien Söhn, dat konn ik nich seggen so.
He kam den nächsten Dag, mit veel en Herz,
To sehn, wat grausig hier passiert, ganz slo.
He kamm stolz mit sien Kriegerwinst her,
Stolz op den Fang von Biren sülvst do.
He dacht, he kummt to Fest un Hochtiedsfreid,
Nu fann he allens düster un för’n Sched.
Sien Schmerz för’n Söhn un sien grimmen Haß,
Op mi verlövt he nich, weder Dag noch Nacht.
Doch Klagen bringt keen Dod to Liev’ zurück,
Man Rache, dat maakt dem Haß Luft und Macht.
Sien Leed, dat mag nich in’n Seufzer versmachten,
He gift’n Bund mit grenzelosen Hass –
Sien Wut, dat he mi fängt un bloßstellt,
Un mi för mien Dohn betalen will!
Wo mi verbunnen weer mit de Banden vun Fründschaft,
Un den, dem dat Hart för de Kameraden sloog,
De bi mi stahn hadden bi dat Werk,
Den beraubt he, he sloog em doot, of joag't em weg.
Biren wull he ok doden to mien Schand,
Dat wöör för mi de gröttste Smer't;
Doch lewend, -düht em so, -knoop he de Snaare
In sien Hand, wo ok ik mi fangn könnt.
Mit eene slechte Vorsicht,
Löt he em leevt bleven bis in't Joahr,
Denn, verfallt he doch den düstern Dood,
Wenn em nich gelingt mit List of Gewalt,
Fründ' oder Verwanten to bewegen,
Dat se mi, wenn se dat kunn,
Üövergeven: also is mien Sörven
De eenzige Weg för em, nich ünner to gahn.
Ik doon, wat för em mööglich is
(Bloots, dat ik mi sülv nich den Dood stell);
Seks Slööt' geef ik, de in Flandern stahn,
Un för dat lööst Geld lässe ik
Erfaren Spähers gahn to'n Feind,
De de Wacht besteken, de em hölt,
Un en Deel davon bruuk ik to'n Friesen Schaad',
Englanner oder Dütsche hier to kriegen.
Ob de Mittler dat nich dreegen kunn',
Ob se nich doon hebben, wat se schullt –
Ik weet bloots, dat se nix as Woort geven;
Se spött't noch, nu dat Goud innesteckt is.
Un nu, to späädt, ach, kömen Heer un Goud,
Denn dat Joahr is vörrüberrullt,
Un de ganze weite Welt hätt keen Middel,
Dat mien Leevsten vör den Mörd'n rette könnt.
För em bün ik ut mien Riek vertreven,
För em sünd Brüder un Vadder dood;
För em dat Weenige, dat mi noch bleven is,
Dat mi dat tägliche Brot säkert weer -
Dat wöör all upgerieben, em to befrein,
Un nu steiht nix mi mehr to boet,
As mi to geven in de Hand vun den bösen,
Gruusamen Feind, üm em ut to lossen.
Drum gifft dat keen annern Utweg,
Un gifft sik nix to sien Redden as
Disse min Leven, nu, so will ik dat Leven
För em to opfern nich to deuer finnen.
Doch een Sorge maakt mi beben:
Wie treff ik den Pakt so klor un rein,
Dat he mi secert vör den Lügen vun den Türren,
De, wenn he mi hett, mi noch letts bedrüg'n könnt?
Ik furcht', wenn he mi in sien Hand grept
Un all de Doodesquaale mi bringt,
Denn lett he doch Biren nich los,
Dat he mi dankt mit freier Bahnen;
Meineidig, full Wut in sien Haten,
Is he nich still mit mien Dood:
Mit mien Quaal will he sik nich begnögen,
Un lett ok Biren de gleiche Quaal lieden.
Wenn ik jümmers disse Lagens Bild för Eer breng
Un för de, de noch annerwegens an't Ufer gaht,
As edle Herr'n un küne Degen,
Denn geiht mi de Gedanke dörch den Sinn:
Ik hör so von Wegen un Mitteln
To verhinnern, wenn ik den Tyrannen bün,
Dat he doch noch achterher Biren beholt
Un as mit mi ok mit em umgeiht.
Ik hoop, dat de plattdüütsche Ümsettung passt!
Manchen heff ik all bedden, mi to begleiden,
Wenn ik mi dem Friesen dorwunner gäw,
Un den Swop so to bedieden,
He schall dat an sien Woort bewährn – ick löv!
Dat ik mi opgev, un gliek to’t Tidpunkt mi laten,
Biren mutt frie sien; schall ik dan den Dod faten,
Wull ik mit Trösting und Zufriedenheit ströwen,
Dat min Dod sien Leven hett förlücht un dorwunnen.
Noch keen weer willen sien Woort mi gäwen,
Dat, wenn se mi to den Friesenkönig brecht,
Un he nich glieks Biren will entlaten,
Bringt mi denn hierher trüch, up jeden Fall recht,
Un lat mi nich in de Hannen vun den Fenen;
All's sünd se bang vör de Wapen vun den,
Wenn een sik nich helpen kann mit Rüsten,
Jümmer kann se sick mit harten Panzers brüsten.
Wenn Will'n un Mut in ju tosamensmieten
Mit trotzigen Gesichten un herkulischer Kracht,
Un du meinst, dü kannst kümmen – und gahn
Mit mi, wenn de Friese et verkehrt macht,
Denn magst du mi ok in sien Hannen sien laten!
Ik kummert mi nich –: denn, bi ik ok in Haft,
So weet ik doch, schall ik mit den verdarven,
Min Herr werd nich sturwen, wenn du bi em büst.«
Dat Fräulein snackt, mit Tränen un Seufzern störten,
Bis se mit Heren stunnen do.
Roland, de nie vun keen Dag försteken,
Un as Gutes to doon steet, geen Verdross,
Snackt kurz, as se to Enn sünd mit hören:
(Wie immer keen Freund vun langem Worten):
Mähr as se wensen, werd se funn’n,
Dorum woll he se mit sien Woort binden.
Dat se sik dat Leven för de Freund schenken,
Dat kummt hm nich as Intent vürr,
He will se beiden redden, mit eenen Schlag,
Wenn he sien Swärdt föhrt un sien Kracht behöllt.
Se reis’n weg, noch up deselben Dag,
Goot weht de Wind un de Himmel is klar.
De Grev hurry’n, vör se dort bekümmen,
Dorüm is he full vun Ungedüld.
Hin un her durch Tümpel un Dörpen,
Lenkt de Stüermann vun Land to Land.
Seelands Inseln an den Straten dort funn,
Mal verschwindt een, mal is een anner bann.
Op den dritten Dag stunn’n se up Hollands Strand,
Doch de, de de Friesen hat, sie kummt nich an:
De Grev will, dat se vun’n Schipp ut seht,
Wat vör’n Uhl mit sien Kräften still hett.
Up en swartig-gräun Renner steig he do op,
Rüstet na de Fahrt mit großer Kracht;
Een Däner, geborden in Flan'erns Hop,
Stark un kräftig mit langholler Makt.
Denn as de Held sik vun’t Schipp Vertrauen deet,
In de Bretagne weer sien Hoss verdeet,
Mit güldnen Züüm, kien Peer kann des deelen,
Verglichen mit Bajard – dat will feerlen.
To Dortrecht keem he, seht de Wacht an’t Tor,
Un füllt mit Kriegern wardt, overdat dor,
To hüten Herrschaft as neulingen Kien,
Partly, vördat Neigkeiten vun Seeland wienen:
En Vetter vun dem Gefangenen Herrn op Reisen
Graf Roland lett den König wissen,
Dat för de Stadt en Riddder is kummen,
De mit em wull op Lans’ un Swert strieden,
Doch de Ümständ’ müßt vörher bestummen:
De Riddder gävt, wenn he sülvst würr slegen,
De Fro, de Arbant hett dootmaket, fri.
An ’n nahr Ort is se faken begregen;
He sülvst könnt ehr ut de Schumm bring’n.
De König schall aver sien Woort pleddern,
Dat, wenn de Riddder segen würr, de Bi(e)ren
Straks in hele Frieheit löten weern,
Dat he op’n Weg'n sikeren kunn’ geern.
De Boote makt sik snel op’n Weg’ tom König,
Doch he, den nien an ehrlichkeit sehn
He kennt glieks, wat he nu will dreven:
Op Trug un Leegens mit Luren behaven.
He denkt, hett he den Riddder in de Sleef,
Denn hett he — wenn de Boote richtig hedd hört,
Dat disse Held de Fro mitbringe —
Ok ehr, de im Schmach un Leed hett bringt.
En Tropp, befahl he, von dreeßig süll’n
Von annern Tor denn de Riddder kamm,
Up’n Platz no hinnerüm met Tücken drehn
Na lang’n Umweg den in de Rüch faln.
De Trügner hällt den mit leedigen Woorden,
To lang, bis Hoss un Mann in’n Fall gliekt.
Denn sprengt he rut de Port’ mit Mannschaft,
Rund ümmen steihn se, as in en Wildschuht
Dat den jäger de Fleed versperrt in'n Wold,
As de Fischer mit Netten in dat Veld
De Watergraaf bedeken mit sniegen Füchs.
So hett de König mit de Krieger tryten,
Dat nien entkamen kunn’, he passt op.
He willn leevend packen, nich dodschlachen,
He meint dat de Blitz dor nich nödig is,
Denn dit maal geiht dat üm’n Gripp’, nich üm’n Striet,
Un he meent, dat’t so einfach würr ahn Drift.
As Vogelsteller häng’n Schlips üm,
Leevend to fangen en paar lütt Vöögel
(Mit ehrn Rief un ehr Tschirpen fang’n se
De annern noch achterhen’n)
So is nu des Friesenherrn Begären:
Doch Roland will keen so’n lütten Voogel ween,
He brekt de Schlips mit gewalten Flucht.
Den Speer geneigt, wo se dicht vörtoopen,
Sprengt de Riddder von Anglant in Hast:
He spießt den eenen op un den tweeten,
Den dritten, vierten — as wenn dat Semmeln sünd.
So lätt he bi to sechs den Speer gahn,
Un weil de eene Speer kann nich mehr büsten,
Is de nächste Mann dor buten bleven,
Doch dat Nummer sieben stirbt üm swore Träff.
So senn wi Froosch'n — wenn’s de Jäger löppt —
Ut Gräben un Kanälen an de Kant
Von Schützen upgespießt in Siit’ un Rüch
Wohl opgerieht, viele een na’n annern;
He pflügt keen up van de Peil,
Vör dat de Speer is füllt van veern bit achter.
De Speer flog weg, so swor belaad,
Un Roland, he trekk för den Striet dat Swert.
Na de Klinge greep he, na’t Lansenbrechen,
De nümmer wedder ‘n dösig Wark began:
Bi’t Hauen, Schneiden, Stechen is dat so:
Een Mann to Fuß föll, man ok op ’n Perd noch een;
Wo’t traf, do färbte sik in rote Bächen,
Wat man vörher as blau, witt, geel keeken kunn.
De Friese weet för Wut sik nich to faten,
Dat he sien Füerrohr na Huus laten.
He schreeg mit lüden Drohn, man sull’t hem bringen,
Doch de verschraken Krieger hört dat nich;
Denn jeden, de no de Stadt kon flechten,
Dem föhl de Mut, noch mal torüch to gahn.
De König seeg, wie all torüch gungen,
Und dacht nu an sien egen Rettung klor:
De Brugg up to trekken, löppt he to de Pforten,
Doch all to fix is ok de Graf dor an’n Ort.
Rumkerend lett de König Tor un Brüggen
Nu free dem grimmen Rittersmann,
Laat flüchten all sien Volk achtern Rücken,
Denn sien Perd, dat löppt noch best, man kann.
To’n Lüdden will Roland sik nich bücken,
Em geiht’t bloß um den Schurken sien Dood;
Doch schlecht taugt sien Perd för’t snelle Rennen:
Man könnt dat lahm as vleggigen Fugel nennen.
Verswunnen – just as hätt de Nacht’n deckt –
Is he för’n Ritter; doch nach korter Tied
Kümmt he mit niegen Wapen, denn een Recke
Hett em dat Füerrohr bracht in Hast.
He drückt sik dicht an ‘ne Eck, so lauert he,
Un harrt, as de Jäger mit Spieß un Pfeil
Op’n wilden Eber harrt mit Bangen,
De he im Wald do’t Gröten hört togangen.
Un Steene rollt, un Äste breekt,
Een Barg – so wirkt dat – sett sik in Bewegung;
De stolten Kopp vom Dier is sik to sehn,
Meent man, de gantze Wald ward fetzt.
Cimosk steiht still un flickt sien Wark,
Un denkt, dat he den Graf nu treff.
He kümmt –: dat Füer blitzt ut den Spalten,
Worup de Schuss all baldt opblitzt.
Von achtern leuchtet op, as bi’t Gewitter,
Vörn krachts mit Donner un mit Knall.
De Bodden swankt, as wür he bibbern,
Den Himmel dreunt von’n lüden Schall.
De glühnde Pfeil (to Schrott ward wat he trifft,
Even wenn dat een Steenwand is),
He saust un zischt; doch Unheel süll’t nich brengen,
Denn Mörderwunsch kümmt nicht to gelingen.
Wat dat de Hast, oder dat he vör Glühen
Roland to dräpen, him dat Mistark?
Oder dat he, wie Bläder, amn Müt
Tegenhollt un Arm un Hand nich staark?
Oder dat de heldig Gootheit, de dat nich leet,
Roland noch braucht un em nich ferleet? –
De Schuss drang in dat Perd sien Leib,
Un föll to Boden, nie wedder opsteihn bleib.
Dat Perd föll, un dor mit de Reider,
Doch dat liggt still, un he, so flink un licht,
Springt op un bewegt so frisch de Leev,
As harr he neen Atem, keene Kraft verlorn.
As dubbel wiederantüch Antäus
In Libyens Wüstenei vom Grund,
So schien’t, dat bi Berühring mit den Boden
Roland niege Stärke worrn vermehrt.
Wo de dat Füer vun Himmel saah’n schieten,
Vun Zeus utschickt mit so’n Donnerslag,
Twar dücht, as wenn de Lüüd’n upbehollen
Salpeter, Swawel, Kolen, allens, wat dor mag.
(Wie leicht de Schläge ok waarn, dat is kloor,
De Welt un Himmel steit tosam in Brand;
Hart Steen ript un de Wälle springt,
Un Felsen schieten in de Stjern'n to dreggen.)
Denke also: so stünn up van de Eer,
De he betünn, Roland, de grote Held,
Mit so’n wüsten un schrecklichen Gifft,
Dat Mars in’n Himmel vun Angst bi bald fallt.
De Friese drifft mit’n Peerd um de Eck,
Verfrohrt, full Schrecken, will so gau as mööglich flee;
Aver Roland follgt em achteran mit schnellern Farten
As Pfeil, ut den Bogen foortschnellt mit güchtigen Scharten!
Wat he fröher ohne Erfolg versöcht op’n Ritt,
Dat makt he nu, nu he op Füeß stünnt:
He föllt so gau un mit so grooten Schritten,
Dat glöövt keen, wo lang he dat nich sünd.
He haalt em in, un op’n Helm in de Midd
Schwiengt he dat Swert, dat Eisen geiht dörch,
De Kling haut dorunner, blifft nich stahn bi de Kehl –
De Friese gift up’n Booden sien Siel fahn.
Nu hört man nieg Waffentüüt erklingen
Un nieg Getümml binnen in de Stadt:
Dat sünd de Krieger, se willn Hilf mitbringen,
Watt Birenos Vetter henfahn hat.
Se dringt dörch de offnen Döör, gahn dorch de Straßen,
De Düör is free, keen Schwertschlag maakt den Gang.
Se gahn dörch de Stadt, löppt dorch, keen hält se up,
Denn de Bürger sülvst hebt Angst vör Roland, de große Trupp.
Se freegt nich – se fleeht so gau se künnt –
Wer dat is un wat de will;
Aver man merkt an Spraken doch bald een
Un an de Klöder, se sünd ut Seeland dörch,
Un roopt: Friede för disse Sohl,
De Leut ställt sik för de Heer to,
Will helfen gegen de Friesen,
De de Herzog as Feind verhiesen.
De Friesen-König un sien Lüüd is Feind för alle,
Dat Volk het se niemals gern.
Denn alle wienen noch den vörigen Herrscher,
De Friese was hart un griesgrämig, dat is so fern.
Roland bringt de beiden Sieden tosamen,
Freund to den eenen un den annern so klor.
Keen Friese geiht mehr düörch dat Land mit Fräden,
Se warrt doodschlagen oder in Ketten laden.
De Gefängnispörten liggt nu in’n Staub,
Kaputt, keen Schlössel bruckt dat to lockern.
Biren sprickt to Roland mit Dank in’n Mund
För dat he em vör den Dod reef vör.
Tosamen gahn se, dor, wo bi’n Schipp
Olympia stünn mit bangem Gesicht.
Dit is de Naam, de de Dame trägt,
De jenes Inslrik mit Recht fördiert.
Se, de den Greven na dat Eiland bröcht,
Bloß üm ehr den Bräutigam to befrein,
De nümmer doran dacht, wat dat möögli wöör,
Vör sien Rettung dacht se allns allien.
Wievell dat Volk dorch ehr Anblick fröhlich wöör –
Dat all to beschrieven, dat duur to lang,
Unn as de beid in de Armen sanken,
Dann nich vergaen, dem Roland to danken.
Denn gungen de Lüüd vör'n Troweswuer,
De Förstin kreeg dorch ehr Land wedder.
Se makt sik hastig op, Bireno bi,
An den se mit ewig'n Bannen vast.
Nich blot ehr Reich, ok sik sülvst woll se geven.
Unn he, nu an andere Sorgen dacht,
Gäff sien Vetter alle Macht unn Vollen,
Dat he de Burgen un Goeder mocht holl'n.
To Seeland weer sien Weg, dat he woll fohrn
(Dor wull he ok sien truu Fru mitnehmen),
He wull utfinnen, wat dat Kriegsglück bröcht
In Friesland, dat weer sien gannze Sinn;
Ein Teken vun sin Kraft wull he dor finnen,
Un dat Teken holl he alln in de Hand:
Des Königs Kinner, fangt mit all de Lüüd,
De bi de Pries em in de Hände fölen.
Sien Broder wull he ehr geern geevt hebben,
De jünger wöör un to Hus blot weer.
Romaans Senator, an den Dag de utkamen,
Denn Bireno gung mit'n Schipp nu ut.
So veel Beuten, de een kennen tellen,
Nöm he för sik bloots een stik ut dor:
Dat Quälrohr, mit dat, as wi't sehn hebben,
As de Blitz magg' Unheil bring'n för wahr.
Doch de Waff', as Schott, dat wull he nich nehmen,
Dat weer ne Feigheit, he dacht in Kampf,
Denn wat is ehr, wenn een Mann sik trauen will,
Un Bloots mit Vördeel trecken in sien Kampf.
Wo kein Mensch schaadt dörch de Mordmaschien,
Dor schall dat rusten, för alle Tiet verankert.
Ok Pulver nahm he, Kugeln un all,
Wat togehöört, allens wull he verkloren.
As he denn mit'n Schipp vun dat Land utfohr
Unn all to deep in't Meer föhrt weer,
Nich von'n recht'n un nich von'n link'n Ufer,
Kein Land mehr in't Blick, nix weer mehr dor,
Took he dat Quälrohr, snackt höög un laut:
»Du schallst keen schlechten Mann mehr krönen!
Dat ridderliche Tüchtigkeit nich verdween,
Bleev du hier, wo keen't mehr find'n kann.
Du böses Gerät, godsluus, verleten,
Von Tartarus komms du, dat de Düwel utbrach!
Mit finsterm Hass bracht Beelzebub di mit,
Förn Menschen dat Unglück, Dod un Graf.
Laat di weer vun de Höll' fangen!«
Dat snackt he un smeet dat Quälrohr över Bord.
Dat Schipp trögg de Wind richting de Insell,
Met volle Segeln foor he fast för den Storm.
Den Greven dräiven Sehnsuchtsflammen
(He brannt, wat von ehr to hörn, ganz klaar;
He liebt ehr mehr as de ganze Welt tosamen;
Ohne ehr isst keen Glück för em dar),
Drum laat he Irland liegen, dat weer sien Wahn,
Denn keenen Halt kann he ut de Reis behr'n,
Unn mit all de Klagen wull't vielleicht enden:
»Ach, hätt' ik doch mien Weg wedder wend'n!«
In Engeland verböd he ok to leggn an,
Un wo en Ufer sonst to sehn weer.
Aver laten wi em man gahn sin Weg,
Wo de nekkte Schütt sin Kunst henfiert!
Ik will nu na Holland henmarscheren
Un lad' ok Di mit in't to dissen Gang.
Denn so as mi würd' dat Di wohl verdrieten,
Wenn de Feste geiht vörbi ohne uns.
Schön is de Hochtied wohl, wohin wi seegeln,
Doch so schön un blank nich just nu,
As de in Seeland sik noch schall opstellen.
Aver wi feier nich mit den niegen Bund;
Denn Unheil will mit niege Avventüürn
Em stehren. Alles anners ward later verklort;
Im nächsten Sangen will ik dat vertellen,
Wenn mi för'n nächsten Sangen nich Lüüd fehlen.
ZWEETEN GESANG
Van allen, de mit truien, edlen Drang,
Und fester Hart de Welt erfunnen hett;
Van allen, de as Beeld van grote Lievde lang,
Steadfast in Freid’ un Leed man kenne lett –
Den eersten Platz (vör den tweten) blieb
Olympia: nimmt se keen hohen Stand,
So segg ik dit: bi’t old un nie
Schull se nich vör den Vergleich bang warrn.
Davon hett se Biere Beweis geven,
So unerschütterlich sicher un so klor:
Keen Wief hett jemals mihr in ehrm Leven,
Böd se ehr Hart ok ganz up dor.
Wenn nu’n Hart, so truu, so hingevend,
Jemals de Gegenvlievde weert ween,
Denn is’t för den Biere so bestimmt:
He mutt se as sik sülvst, nee, mihr noch lieven.
Nich allene he ne Wief verlaoten,
Un weer’t ok Helena sülvst,
De Grund för Asiens un Europas Haten,
Un wenn de Welt noch’n schönert süht –
Nee, van de Sünn scheidend, sülvst verblaoken
Un allens offern för Olympia,
Atem un Ruhm, un wat man sonsten dinken
Kunnt as de kostbarschten Geschenken.
Ob Biere ehr truu bleven is,
So as se em, ob he ehr togewandt
Mit Lieventiet as se – nimmer segeln
Woll nach en annern Land –
Oder ob ehr Opert nicks em gellt hett,
Ob he as grimm togegen stahn hett,
Dat schüllt ji nu mit Verwonderung sehn,
Mit gepressten Lippen un gewölbten Brauen.
Un hört ji von de Nidertracht mit Schräken,
De för so veel Godes ehr widerfährt,
Dat tut nich good, bedenkt dat, Fruen!
Blind to hören op des Verlievten Leed!
Denn de, de an’t Mål allene dinken,
Verget dat Gott doch allens sehn kann,
Un hett gorn fast sik verschnackt mit Schwören,
De bald mit den Wind vergehn.
Schwör un Verspreken ward mitn Wind vertregen,
Verveht un in de Luft verstreut,
So bald de Wünsche, de Verlievten dragen,
Still ward, un ehr Füer sünd ut.
Drum wenn de Mannen bidden oder klagen,
Nehmt dat nich för baare Mönsken glei!
Dis, liebe Damen, is de Weisheitspaal:
Klok warrn op de anners Kosten!
Seid vörsichtig bi de Mannen in de Blöte
De Jugend, mit Gesicht so schön un glatt!
Strohfüer flackert in ehr Gemüte,
Dat kömmt un stirbt; bald wird de Flamme matt.
As mit'n Has de Jäger eenmol glüht
Bi Hitz’ un Frost un, wenn he’n denn hett,
Nu schätzt he den Fang nich mihr –
Denn de Freid liggt in’t Jagen dat, wat flücht.
So mokt dat de jungen Lüd ok:
Wiest ju abstoßend, spröd' un hart,
Denn lieb hedt se juch hüt,
As hätt se in Leed un Truht gewart.
Awer wenn se erst de Sieg verkünden,
Wird ut de Herrin en Sklav –
Un ehr Lieventiet is ju entslipt,
De falsche is nu vörner floggen.
Ik will juch de Leev nich verdrieten;
Dat weer verkehrt; schwörst du de Leev af,
Musst du di van Lüüst as de Winrank scheiden,
De nich to stütz hett Plant’n oder Staff.
Blots disse gröne Jugend schallst du meiden,
Schwankend un unbestännig, steets in Trab!
Plückt liever Frucht, de nich sauer noch hart is,
Solang se nich to öwerreipig ward is.
Ik hett juch seggt, in de Büüt ward funnen
Van’n Friesenkinig dat schöne Deernsken;
Se schall, man hört dat allwieden verkunnen,
De Fru van Birenos Broder warden;
Doch – heel gradut! – hem sülvst will se schmecken,
To lecker is doch de Happen un fein!
Un Klaukheit würd dort de Rücksicht fehlen,
De annern givt, wat se för sick kann stehlen.
Dat Fräulein weer noch nich över vierteen,
Een schön frisches Dingsken, wat blots blüht,
Een Knospenrösken, dat ut’n Busch hervorgehn,
Wenn de Sünn hooger stiegt un fröhlich glüht.
Biren hett nich blot Leevensqual litten,
Nee, Zunder nimmer so dat Füer griht;
Kein Füer so blixsnell Naahrung funnen
In ripe Korn, dorch neidische Hannen.
As he sik van de Flammen lett faten
Un Füer drang bit dörch to’n Märken rin,
As he bi’n Dood vom Vader blegge saten
Un weinen seh dat hollen Meedsken min;
Un as dat Water’s Glut pleeg nah to laten,
Wenn sick wat Nees, wat Frisches misch mit rin,
De Leev to sien Fru, ach, kühlte sik af,
As he de nee Leev in’n Hart empfunn.
Nich likekgültig, nee, ehr ward em leid,
So dat he se nu kaum mehr sehn kann,
Un för de annern brennt he averläid;
Wenn dat noch lang duur, sturvt he doran.
Doch bit den Dag, an’n he hofft to enden,
Dat allens för sien Plänen geiht recht to;
In hester Leev scheint he to vergaan
Un blots, wat ehr gefiel, gern to sehn an.
Lieköst de junge Mann dat lütte Deernsken
(Und mehr, as neetig, deit he dat),
Man smitt keen Steen dor op, blots Fördeernsken,
Nee, se seggt he is mitfühlsam un good;
Denn den Gefallnen helpt man up de Been,
Un gar bi’n treern jungem Bluut,
Dat weer nie tadelnswäärt, veele lofsünnig
Un eenem edlen Hart eigentümlich.
Gott, wat is oft verkehrt de Minschen Schalten!
Wat oft en Slöör dör henn sien Sinn!
För froem un good wörden de Töten galten,
Un ruchlos weer un boos de Hand binnen! –
Kiek an! De Schippers hebben de Ruder holten,
Un vörwarts geiht dat, weg vom sicker Strand:
Hen dör dat Sooltwasser fahrt se frohde,
De Herzog un de annern, de mit em wörren.
De Kust van Holland verschwunn in de Weiden,
Un bald künnt keen Oog se mehr erkänen.
Friesland to mieden, noh de linke Sieden
Heelen se sick wat meer no Schottland hen,
As den starken Wind hen Leed verleen,
De se dree Daag lang irren leet in See.
Op'n dritten Dag kommen se – et dunkelt mal –
To en öde Insel, wüst un griesmaal.
Olympia steig an Land (to ankern hadden
Se eene Bucht utkeken), ganz tofreden mit de Welt,
Ißt se mit ehrn untruen Mann tosamen,
Un keen Verdacht dorbey de Fro gewält.
För's Lager weer 'n hüpsch Sted bi de Hand;
Dor geiht se mit em slapen ünnern Tüch.
De annern gingen wedder to Water,
Un streekten sich op ehrn Schipp op To'nschlapp.
Seekrankheit un Angst in'n schwanken Schipp
Hadden se mangn Dag waken laten;
Op’n fasten Strand versunken alle Sorgen,
Un dat Gefühl, dat se fast lag,
Un nix mehr vun quälenden Gedanken,
Weil se ja em hett, se bedräpen mag,
Versenkt se gliek in’n tiefen Slap,
Sodass Murmeltier un Beer nie fester slepen.
As de Falsche se slapen seihn (denn wachen
Löt em sien böös, ränkenfull Sinn),
Leis, leis slupp he vun't Bed (siene Klamotten
He trekt nix an - liggt in'n Bündel drin);
He lött dat Tüch un eilt - denn Wünsch maakt
Em Flüügels - to de Lüüd hin un
Wekt se: ohne 'n Laut to geven,
Trekken se weg, na’t offne Meer.
De Aarme bleibt trüch - un dat Gestad...
Olympia slept, vörher is se nich woken,
Bis Aurora vun goldenen Rads
De Fröst hüllt över de Erd,
Un bis Alcyone, ut de See badend,
An dat olde Leed in Klagen dacht.
Halb wok, halb slappend streckt nu dat Händchen
Biren to’n Kuss – doch nögen weckt se niemand.
Keen Minsch! Se hett de Hand trüchtrekken,
Un nu fummelt se wedder rum,
Den Arm utstreckt, de anner bogen,
Un söcht mit’n Füß - alles leddig!
Se kiekt sick üm; de Slap is wech vör Angst;
Keen is do - nu latt se dat leddig,
Verwidweten Bed: as 'n Pfeil flücht se rut
Un löppt in’n Drang dat Tüch.
Se bißt in ehrn Wangen, an de Kanten
Vun de See löppt se – Unlück is ehr klar –,
Kiekt up un af (de Maan ligt up de Sannen)
Un slaht de Brust, reuft vull Wildheit ehrn Hoor:
Ob nix ehr'n Ogen bidden utsern Strand?
Un nix bidden ehr'n Ogen utsern Strand.
Se roop Biren – de Roop kamen wedder
Ut mitleedvollen Höhlen – mit sien Naam.
Een Steen ragt up am widesten Strand;
De Wogen hadden em utbadt
As 'n Bogen, un boven rümp de Steen to'n Meer.
Se klöm in Hast up 'n steilen Weg
(Minstens angestaut von Herzensangst),
Un seggt vollgeblähte Segel gleiten
Un ehrn Falschen flüchten in fjern Weiten.
Se seihn em oder glaubte em to sehn,
Denn de Morgen weer noch nich gans lüchtern:
Dor fällt se un will vergoot in’t Schmerz,
Blasser as de kalten Schnee in’t Gesicht.
Doch as se wedder up Füßen steiht,
Roopt se, na’t Schipp seggt, mit alle Kraft,
Mit all den Atem, den se hett,
Nochmals den Naam vun ehrn falschen Mann.
Un weent – de swakke Stimm will nich reichen –
Un sluut de Hän' tohopen immerwedder:
„Grausamer, segg, wohin wullt du entwischen?
Din Schipp hett nich de rechte Last an Boord!
Nich swäärer ward dat dör de Fluten strieken,
Nehm dat ok mi mit: de Seel is ja al dort!“
Un maakt mit Kläer un mit Hännen Teken,
Dat doch dat Schipp tohrück mog sümsen.
Aver de Winden, de von dannen trecken
Den Unträuen un dat lüttje Schipp,
Se trecken ok de Klagen vun de Armen mit
Un ehr Tränen un verstörten Sinn.
Drämal sprangen se, de Dööd sik to holen,
Von'n Strand henner, kehrt all'n Wut up sik;
Denn hört se up, de Fluten anstarren,
Un geiht torüch, dor, wo se nachts ruhn.
Se liggt, dat Antlitz ünnerwärts, up’n Bett;
In heet Tränen badet se dat un seggt:
„Du wörst uns twiegen ok'n Ogenblick Ruhestätt;
Worüm sünd wi twee nu bi'm Opsteihn nich?
O weh, Biren! O wehe mi! Un hätt'
Mi nie sehn dat Dagelicht!
Wat schall ik doon? Wat kann ik doon allene?
Wä stött mi bi? Wä tröstet, wenn ik weene?
Kein Minsch will, kein Minschenwerk seggt mi wat,
Un nix verrät mi, dat hier Minschen sünd.
Ik seih ok keen Schipp, dorup to steigen
Un mi ut disse Öde to freihen.
Ik sturv in Angst: wä ward mi neigen,
Dat Oog to sluten, wä Bestattung weihn?
Vör all, wenn nich villeicht dat Grab mi Wölven geven
In ehrn Leib, de hier in’n Wald leven.
Ik steih in Angst un glöv al to sehn,
Wi Lew' un Beer ut disse Dickicht kömen,
Tiger un anner Tiere, de mit Klauen
Natur bewaffnet hett un scharpen Tähn.
Doch könnt' mi schlimmer Dööd betrauen,
As den, du wildes Tier, mi angetahn?
Se bruken eenmal mi den Dööd, den bösen;
Du aver, weh, läßt mi düßendmal sturven!
Doch wenn ik wirklig een Schipper seih,
De mi mitnehm un Mitleed föhlt mit mi,
Dat ik dem Leed, de Döödsqual entgah
Un Wolf un Beer un anner Getier –
Bringt he mi na Holland, wenn dort, wehe!
In Borg un Haven dien Wächters stahn?
Muss ik nich wedder min Heimat missen,
Wenn du se mit Bedrugg mi afnommen hest?
Du nahmst, vun Fründschaft schnackend, mine Habe;
Gahnst Vörwand Verwandtschaft, du falscher Hort!
Schnell dei Lüüd gavst du de Gabe;
So sichertst du di de Herrschaft dort.
Gah ik na Flandern? Wat mi bleven is, dat hebb
Ik doch verköfft; dat Wenige gung jo fort,
Di bi to stahn, di ut'n Turm to rätten!
Wohin, ach, gah ik arme Froh mi betten?
Fahr' ik na Friesland? Dor köönt' ik regieren
As Königin – ik lehnte af för di!
Drum möstn Vader, Brüder för mi sturven,
Un drum let ik Hab un Gut stehn!
Nich di to seggen, nich di vör to halten,
Braucht’s, Undankbarer, wat schah dör mi.
Denn wat ik allens doon heff, du weet dat genau,
As ik – un dissen Lohn wullst du mi geven?
Worüm, ach, föngen mi nich Räuber,
As Sklavin för’n Markthandel?
Lew', Beer un Wolf mögten mi grepen
Un Tiger un de annere Bestien,
Un mögen mi na Höllen blutig slepen,
Vün Krallen zerfleischt un dor upmol zerstampft!“ –
Se ruft dat – un reckt de Händ' nah oben
Un zerrt graumsam an de güldenen Hoorn.
To’n Küstenrand löppt se wiedermal hen
Un streckt den Hals, de Wind verwirrt ehr Hoor;
As ganz verstört, as wenn en Düwel scheun
Se jagen dee, nee, ne ganze Schaar,
As Hekuba so wüthend as en Leu,
As Polydoros dood vör ehr lag daar.
Vun ’n Felsen starrt se op dat Meeer,
Leevlos, as wenn se sülvst en Steen wöör.
Wi laten se in ehr Kummer bannen,
Vun Roger schall nu dat Reden sinn,
De bi de gröttste Middagshitt an’n Stranden,
Müd un utpust, sik langsam treckt dorhin.
De Sünn liggt stark op de Bargkant,
Un ünnen bubbelt de Sand dorbinnen.
An’n Leib de Rustung, de Strahlen funkeln,
Un fast as wenn se mit em gült.
In’n Tohuus van Durst un Mühen, to gaahn,
Ensamer Weg dor deep Sand un öde Pad,
Gliddert he sik dör den offnen Plaan,
Wat bald is, as ne schlechter Kamerad.
Doh’n schaug he in’n Schadden vun enen Turm,
De rutragt vun’t Meeer bi’t Strand,
Dree Damen van Alcine ehren Hoff,
De he glick erkennt an Trucht un Gesichtern.
Op Decken vun Alexandrien do lagen se,
Un se süggten kühl See-Aatmen in,
Gnossen fei Backwerk mit Wohlbehagen,
Un för Durst stunn vör edler Wien.
Vun’t Strand, wo’t Water neckend flutt,
Een smuck Boot blinkt, will entern wurrn,
Wenn e Lüft de Segel willd treiben;
Denn’t reegt sülvst kein einzgen Windstreep.
As se de Rieder vun’n Weg sahn kommen
Un mühvoll treckt dor dör den wankenden Sand,
Mit swettbedekte Gesicht, düster un bedrückt
– Op sien Lippen stunn dat Wort vun Durst –
Do ruften se em to, dat he wellkommen wöör,
Wenn he sik nich verrannt up disse Reis;
He möch de Schadde nich verschmähen,
Erquickung wöör sin matten Leib dat Recht.
Een winkt em, sik vun dat Perd to swingen,
Un will em helpen afstiegen man,
De anner bringt en Kristallglas bi (wie wöör sien Durst!),
Mit Schaum betoppelt Wien dorbin,
Doch he will nich no disse Flööt danzen:
Denn, wenn he sik gahn lütt pauert,
Könn’t leicht sünd, dat Alcine do is,
De nahebi is un bald bi em schwoort.
As Flammenslaang so oppglodert
Nich rein Schwevel, wenn he aufsteiht to Brand,
So rast dat Meeer nich so wütt,
Wenn de schwarze Storm geiht,
As (wenn se seh, dat Roger afstieft
De Strand lang in grogeren Lauf
Un dat he se all treih versmät),
De dritte voller Wut begannt to flaam.
Schreeend so fangt se an to schmähen:
»Du büst keen Rieder, keen Edelmann!
Du hest de Wappen stahlen, un dat Perd
Wolltst ok stahlen, dat is klaar!
Snart wirst du op den Rabensteen stehn,
Opviertelt, verbrannt oder op de Peen;
Du gröttste Schurk, Halunke, Dieb op Erden!«
Ut den Mund vun de wüdd Fru entglitten
Schimpwöör, un noch veel mehr gefochten:
Roger gifft dorop keen Antwoord, kann nich stritten,
Sö’n nedder Striet bröcht hum wenig Rüüm mit tochten.
To dritt geiht se in’t Boot un fohren mit'n schnellen
Schlagen de Rüer an’t Ufer langs de See:
Mit hurtigen Slag geiht’t vörut, nich fellen,
De Ogen fixiert up den Reiter, dat geiht schee.
Den Lästermund komt all de Fluch’ rut,
De Stoff geiht nich ut – Schmähn un Drohn –
Bis Roger an den Sünn nåh kahmt to rut,
Wo de güde Fee an’t Land fangt an.
En ollen Fährmann bind dor dat Boot rut,
As wenn he up den Rüitter all wart, de Kunn wat schon.
Dorüm wüßt, dat Roger kam, de Rund is dor,
Un’t Fähren begunt, recht fein un toverstor.
De Fährmann löst, as Roger naht, de Nachen,
Mit Froh is he bereit, in beteren Land to fihr’n;
Schaut man up dat Gesicht, schall man waken,
He is herzensgüd un fullen Verstand.
In Roger wäch dat Dank an Gott, in Fröhlichkeit,
As he in’t Boot geiht, un up den andern Strand
Föhrt he över stillen Fluten mit den Grauen,
Dat voller Wisenheit, reich an Erfahrung vun den Jaren.
He lüdt Roger, dat he vun Alcinens Schlach
Noch recht to Tied segg loskommen is,
Bevor se den Zauberbecher dorbäi bracht,
De för annere Leut de gewessen is.
Wenn he na Logistilla weiter kahm,
Söchtigern Blik un ewiger Schüünheit schüür
Würd he fündig, un die Sitten toor Wohl,
Dat nährt de Seele un sättigt nich to hol.
„Wenn ehr Gesicht di kund ward“, sprak de Mann,
„Sowas Ehrfurcht rührt diene Hart, dat’s bang:
Sö kiken, immer mit Eifer heran,
Dat keen annert Gut jehr den Sinn fang.
Wenn andre Leut di Hoff un Furcht bracht,
Gifft ehr Leev di wat veel betteres an.
Dat Hart will nix meer vun Verlangen hern,
Blot Glück, ehr Blik mit mildem Frohn to lernen.
Se bring’t di tor Höh vun Gedankenspiern,
Nich blot vun Essen, Dans, un Spelerei,
Daß de Gedanken hinner Sünnen fihrt,
As dat Adlertier flögt durch den Himmel hei.
Un dat de Wonn vun dat ewige Lewen,
Hier ok genossen werd in disse Graben.
So sprak de Schipper, lenkte den Weg,
To’n Stilleren Ufer noch wiet vun den Steeg.
Dor sehen se Schipp’ up den Meere kahm,
Alls wenden sik na den Nachen tau:
So veel, dat Alcine in Kummann gahn,
Un veel Volk hett se achterut gesandt,
De Fleet mag säken, un se mit däbi staan,
Um den Teuren Roger weer tohalen, de’s entscheunt.
Un wo dat vun dat Leev’n begunn,
Doch Kränk und Verdruß vun Rache wunnen.“
Noch nie hätt se so'n groten Kummer föhlt,
As den, de nu in ehr Harten kneipt un quält:
Se geiht so fix, un de Rüer hebt se snel,
De Wellen sprüt auf Deck, de Schaumer quält.
De groote Larm treckt sick dörch't Meer un Land,
Un överall hört se dat Echo ällt.
"Laat nich den Slöör up'n Schild hängen blieven,
Süst bist du dod; oder in Schand'n grieven!"
So sacht de Ollen. Man vöör dat Wurt is rut,
Reept se den Slöör van'n Schild in eenen Snut.
Fix dreht se den Schild op’n Feind to her,
Dat straalt een hellen Glanz so klor un lehr.
De Zauberglanz, de nu ut den Schild hergahn,
Makten de Feind de Ogen blind, jüst daan.
Se fölln vun’t Schiff, achtern un vörn,
Geblendet so stark, se künt keen Mör'n.
Een Utkiek op’n Masten hett se seihn,
Dat Alcine mit ehr Schiff dort is.
He slaat de Klock, dat löpt dor sick in’t Land,
Un flucks senn se Helfer to den Strand.
Mit Wurfmaschin'n hagelt's dor op’t Deck,
Richt op den Roger, de an’t fixen is.
Allens röört sick, de Helfer kamen ran,
Un helpen, dat Roger Freiheit fick'n kann.
Vör to den Strand kummt nu vier Fro'n,
Von Logistill utgeschickt, so kloor:
Phronesia, klauk un stark, dat frische,
Andronika, mutig, doot wat slicht.
De ehrliche Dikill, un denn dorbi
De keusche Sophrosyne, schoff bi
Mehr as de annern; doras grött Hären,
Verlett se de Burg, scholden nu plaren.
In vele groote Schiffe stüllt un still,
De Schar bereed, untorn de Burg dor stohn,
Bi ersten Lütt, bi’n ersten Horn, so wull,
Bereed för’n Kampf by Dag un Naacht, dat stohn.
Un so gung los dat Striet, dat gröt, dat große,
Op Land un Meer, de fürchterliche Slacht,
Alcinen riek föll kopvör'n in Stück,
Dat se mit List de Süstern nahm zurück.
Oftmals is’t bi grote Slachten so,
Dat utgahn is heel annerst, as men wullt:
Alcine krigg, mit heel viel Dreih un No,
Den lieben Buhlen nich, wat wehr dat Schuld.
Un vun de Schiffe, so prächtig stünst dor de Segel,
Blievt bloots een Boot vun’t Füer übrig un.
Alcine floh mit Bang, de Annern dahn,
Mit Angst verlos'n, as allens anfangt brann.
Se flücht, un ehr Mannsleut sinn betwungen,
Ertrunken, verbrannt vun Feindes Hand.
Verluscht vun'n Lieben hett se stark empfunden,
Viel mehr as annern Leed, dat se je ahn’d.
Se seufzt un sitt dor, beid Dag un Nacht,
Mit Tränen in de Ogen un voll Macht,
Dat se de bitter Qual wollt verlaten,
Doch ut de Welt – dat löppt nich, dat laten.
So lang as de Sünn un Stern gohn rund,
Kann se nich doot, dat geiht nich för de Stund.
Wenn dat konnt ween, Klotho hätt ehr mild
De Faden kürten, vull Mitleid to spild.
As Dido konnt se den Leed entlohpen,
Un wie de Königin vun Nil tohoppen
Sich retten in’n Schlaf un stillen Dood,
Doch Feen stürbt nich – dat is ehr grot Kloot.
Un nu to Roger, den großen Held,
Alcine kann dor klagen, wo se will!
He is kaum entkamen, vun Boot in Sielt,
Un Gott ward düsse Rettung danzt noch hüll.
He dankt för dat, wat he plant, all worden hell,
Un gung flink vun't Meer weg, fix un schnell
Na de Burg, de dümpelt dor in de Hucht,
Nich wiet van’t Strand, na veel Müh nu söcht.
So'n stark Schloß un herrlich to ankieken
Kein Minschenoog hett so wat op't Erden funn:
Viel kostbaorer sünd de Wänn, mutt man glöven,
As wenn't vör Pyrop un Diamant wör stunn.
Noch nie hett een so'n Stein för'n Bau nummen;
Wer dat seggen will, de gahn in dat Land.
Sonst nöggens, ook wenn he över de Welt ginge,
Vielleicht in'n Himmel, gifft dat sülvige Dinge.
Dat all anner Prachtjuwelen weit achterblieven,
Macht dat hier: Wenn de Minschen dor rin kieken,
Sehn se gans klor de eigne Sielen
Un wat dorin goed un slecht mööt sien:
Gliekgültig, wenn giftige Kritiker schmähen,
Sünd se nu sicher vör Schmeichelei;
Se köönt bald klauk un wies seggen,
Denn dis Spieegel lehrt een, sick sülvst to erkennen.
Dat lütte Licht weicht nur den Sünneschien,
Un so'n Kloorheit brächt dat in de Welt,
Dat ohne Phöbus de Kraft vun de Steine
Den Dag brengen kann, wenn dat di gefällt.
Un wunderlich is nich alleen dat eene;
Mit edlen Stoff, den de Bau in sich hett,
Ringt höchste Kunst: dat weer swor to seggen,
Wat vun de beiden hier mehr överschlaken.
Op mächtige Bögen, de as Pfosten stahn,
Holten vun de anner Siet, ut den Himmel her,
In wieden Gärten kann man sich weddersehn,
As dat önt'n kaum to maken mööglich weer,
Un dörch de lichten Zinnen sünd to sehn
Griene Büsche vele, doftig schwer,
De alltid, in Sommer- un Wintertieden
Blöten un ook reife Früchte brieden.
Von so edlen Bäumen kann keen
Woanner as in dissen Gärten opstahn;
Ook so'ne Rosn sünd nirgendwo to finnen,
Un Feilchen, Lilien, Amarant, Jasmin.
Un wenn man sonst an'n sülvigen Dag, den eenen,
Blömen seggt opsprieten un wedder vergaan,
Den stalken Stengel as een Witwer laten,
De Blöme, de dör verscheedene Winden gehn,
So hett hier dat Grienen nie een End funnen,
De Blömen scheenheit weert allstid lang;
Nich dat de Natur mit güdige Hannen
Hier allstid mild herrescht to sin bedracht;
Nee, Logistilla hett dat so tomaken wusst
(Wat de annern ganz unmöglich dünkt),
Mit Sorgfalt, ohne höhere Mächte swingen,
Den ewigen Frühling hier to holden.
Se harr hört mit frohe Minen,
Wat för'n edlen Herrn dat Schicksal bröcht,
Un glieks befahl se, em to dinen,
Em hoch to ehren, as se drachtig dacht.
Astolf weer lang vördägen ankamen
– O, wat maakt Rogers Anblick em froh –,
Draup kamen all de annern ok,
De Melissen entfesselt hadd un vun de Fee verlost.
As een, twee Daag ruhig vörbii gungen,
Drängt dat jung Roger, to de Fee to gohn
Mit Herzog Astolf, de vör allen Dingen
Den Westen weddersehn woll.
Melissa strävt sick, de Fee to bewegen
Un mit rechte Demut se to bitten,
De beiden Ridder mit Hülp to beschenken,
Dat se mögen wedder nah Hus kehren.
"Wull," seggt de Fee, "ik will dat oewerleggen!
Un in twee Dagen gifft ik di de frie."
Se geiht in sick to Raat Rogers wegen,
Denn ok üm Astolfs willen dorbi,
Un seggt, dat Aquitanien entgegen
Eerst den Flüügelsnacker to schicken sei,
Aver vörher mutt he en Gebiß noch kriegen,
Domit man’n sturen un henieden kann briegen.
Roger lehrt, wo’t gaht, wann upsteigen
Dat Dier schall, na de Wölken keen,
Wann dat fix schall trecken, wann to’n Daal siggen,
Un wann dat weder ruhn mit Flüügels keen.
In allen Kunst’n, de de Reiters dörpen zeigen
Op mutigen Rennern op glatten Leen,
Übt Roger sick, dat he Meister wörr,
Dorch de Luft to reiden op’n Flüügelsnacker.
As allens vör em färig weer,
Schied he van de edle Fee dor Körnigmann
(Getreue Leev woll he ehr beharren
För all Dage) un reis’ af dann.
Eerst mööt ji van em wat hören,
Denn fangt de Reis von Engeland Prinsen an,
Wie lang un mödig, up siene Wies,
Ging d’ Reis torück na Kaiser Karl de große.
Herr Roger nahm nich den Weg, den he maken dee,
As widerwillig dorch de Luft he drog,
Un sülten öber Land de Greif em trecken dee,
Denn de fleg meest öber de See lang tog.
Nu kann he em sinken laten, wenn he dacht,
Hierhin un dort, as he dat richtig fand,
Wählt he – as de Könige dree molen
Up Rückreis van Herodes, anneren Stroten.
In Indien weer he, um dat Land to finnen
– An Spanien graadförig vörbi –
Wo dat Östmeer siene Uferwindungen vinnet
Un sich in Bergen bi Fei an Fei lüggt.
Nu kiekt he gern, wo mit siene Wind’n
Gott Äolus ein beten mild wie.
Den Rundgang üm de Welt will he enden
Un as de Sünn sienen Loop vollenden.
Katai sünd do, Mangitanien dorna,
Un ok Quinsai, de grote Stadt, he sah,
Flog öber den Himavus, Serikanien
To rechte Hand, un van Skythia
Wenkt he na de Fluten vun Hyrkanien,
To de Sarmaten, kamm he dor, un da,
Wo Europa fangt an, to de Russen,
To de Ruthenen, Pommern un de Prussen.
Wull wünscht Roger siene Bradamante,
De stolte Jungfrau, bald wedder to sehn;
Aver nu he de Lust tor Welt verstahn dee,
Bleef he nich stehn:
Ok to de Polen un Ungarn wend he
Siene Reis, to de Düütschen dann to gahn
Un wat in’n wilden Norden mög seggen;
Togst England, in fernste Streken.
Denkt nich, Herr, dat he de ganze Tiet
Op sien Flüügelsnacker wörr säten,
En Gasthaus fand he jeden Abend tidig;
Up goede Utwahl weer bedacht dat Leven,
Un Dage un Monden flögen in Eil' vörbi;
So lüüdig weer dat, Land un See to sehn.
Bi London morgends kam de Flieger an,
Un lüüdig na de Themse niederstieg he dann.
Op de Wiesen bi de Stadt, in schönen Reien,
Sah he, mit Footfolk un Reiterei,
Trommelslag un Fanfaren schall'n,
Vöran de stolte Ritterschaft frank un frei,
Rinald, de do – dat wiest ji al –,
Van Karl utsandt, bemühde sik, Lüüd un Wapen
För sien Kaiser to finnen un helpen."
Herr Roger keem grad to de Tiet,
Um de stolte Truppenschau to besehn;
Noch mehr to hüren, freit he no nohr’n Tied
Den Ridder, stieg vörher vun sien Reen,
Und hööfflich seggt de anner: ut de Rund,
Vun Schottland, Irland, Engelland sien Grund
Un vun de Inseln sünd herzochen
De Kriegsflagg, de so lustig weihn do.
"Un na de Musterschau geiht dor an'n Strand
De Verdeeling vun de Hären ut to'n Lande:
Dat Meer to ploogen, bis dat faste Land,
De Schippen in’n Haven liggt all parat.
De Franke, bald von ehr’n Banden fri,
In Hoffnung kuckt op ehr’n Freiden.
Doch to Lehr’n will ik di dat Wicht’ge seggen,
Ik wull di de ganze Streitmacht vertellen.
Dat grote Banner mutt di ins Oog fallen,
Dat mit de Lilie dor’n Pardel föhrt:
De Feldherr leet dat in de Luft segeln,
Un allens follgen, soas dat Schipp sich rührt.
Dat is Leonel, de Tapferste vun alln
(De grote Ruhm hett he redlich verdönt),
En Mann, ob in’n Krieg oder in’n Raad,
Herzog vun Lancaster, des Königs Neffe.
Daat nääste Banner (dat fangt an to tanzen),
Dat weht so lustig no den Barg hen:
In’n grünen Feld weiße Flügel sehst du,
Dat sind de Farben vun Richard, Graf Warwick.
Herzog Gloster is dor dat anner’,
Dat en Geweih mit halve Störn trägt.
Föhr Herzog Clarence seh de Fackel brennen!
Den Herzog York kanns’t du am Boom erkennen.
De Lanze, dreimal umgeknickt von’n Schlag:
Dat is de Herzog Norfolk, dat is dat.
De Blitz is Kent, en Held ganz kloar,
In’n Greif sehst du de Graf von Pembroke dar;
Suffolk, de Herzog, föhrt in’t Feld de Wage.
Zwei Slangen, von’n Joch verbunnen:
Dat is Herzog Essex – de Girland’
In’n blauen Feld, dat is Northumberland.
Graf Arundel wiest en Boot up Wogen:
In Sturmsnot geiht dat ünner, dor up’n Meer.
Van Barclay keem den Markgraf mitm Zoch,
De Graf von March, Richmond mit sien Heer.
Den gesplitten Barg föhrt Barclay, blank;
De Palm trägt March in’n Bogen,
Un de Graf von Dorset, de Graf von Hampton
Eenen mit Kron’ un den anner mit’n Wagen.
De Falk, sien Flüggel beugt sik to dat Nüst,
Dat is de Graf Raimund von Devonshire.
Derby un Oxford wiest Hunn un Bärn,
Winchester bringt en swart un geel Panier.
Kristallen Krütz föhrt den Prälaten vun Bath,
De rieke Herrn in Wappen ganz klor.
Wo Ariman von Somerset de Held is,
De Fahne is en Stohl, zerklüfft in grauen Feld.
Wohl zweiundveertigdusend Reiter,
Lanzen un Schützen to sammen hir to sehn.
Twai mol so veel sin de Fußknechte do,
Fast hunderttausend, dat’s keen Probleem.
Seh grün un geel un grau de Fahn’n fliegen,
Un anner volgt: gestreeft in swart un blau.
As Führer Gottfried, Heinrich, Hermann un Edward:
Jedern von ehrn wiest sien Banner darto.
Von Buckingham de Herzog du dort sehst buhrn,
Vörut; Heinrich is de Graf vun Salisbury.
Burgh hett as Herr'n Hermann, de olle Mann,
Un Edward is de Graf vun Schrewsbury.
De wieter no’n Oosten holdt sik de Lüd,
Engländer sünd dat. Nu no’n Westen kieken:
Wo dreeßigtausend Mann in Reihen stehn,
Dort fiert Zerbin, de König sien Söhn, de Schotten.
Den Leewen seh – twie Ünnerhörner an de Sieten –
He hett dat swarten Swert in de Klauen:
Dit Banner fiert de Schotten up to Strietn;
Zerbin, de Prinz, kannst du dor anscheun,
Schön as keen annern, de bi em gait:
De Natur hett em maakt, de Form to breken.
Herzog vun Roß is he; keen in’t ganz Heer
Is in Huld un Kraft mit em to verglieken.
Seh dor den Graf vun Ottonley fieren
Den gollen Balken up azurblaue Grund!
Een Pardel in de Fall as Wapen
Vun Mar de Herzog: he kummt nu tom Kopp.
Den wackern Alkabrun seh hier: dat ruht
Sik Fögel up dem Schilt in bunte Farv’n.
Nich Herzog is he, nich Graf vun Reng,
Doch als den eersten kennt em sien Volk.
Den Herzog Stafford seh den Vöögel weisen,
De free mit den Ogen to de Sünn hingait!
Lurcan, de Graf vun Angus, hett as Wapen
Den Stier, twie Doggen dorbi to sellen.
Vun Albany de Herzog fiert den Reigen
Vun Witten un Blaut in sien Feld.
Graf Buchan lat den grönen Draken dragen,
Un Geier sehst du dort de Klauen schlaget.
Armand, de Starcke, buhrt in Forbes,
Sien Banner, swart un wit, dort is to sehn.
To sien Rechten seh Graf Ferrol stehn
Un dor de Kerse in’n grönen Feld stahn!
Daneben will Irland’s Volk utmarschiern,
Twee Scharen: mit Kildare, den Grafen, geiht
Een Deel, de annern fiert Desmond in Striet,
Vun ruigen Berge herab to streiten.
Desmond fiert wit Feld mit rode Strepen,
Un bi Kildare steiht een Branntficht’ in Brand.
För Kaiser Karl de Wapen nu ergreifen,
Nich alleen Schottland, Irland un Engelland –
Norweger, Schweden schärpen ok de Swärter,
Thule un Island, de entfernte Kanten;
Kurtz, all de Länner, denen van Natur
För’n Fridden to fahlen, dat is deren Spur.
Wohl sößzehntausend, so würd ik mienken,
Sünd so ankaamt ut Hüll un Wald:
Hoar in’n Gesicht, an Bost, Sid, Arm un Been
Un Rüggen, fast as Tiere in de Gestalt;
Een Wald up Speeren wäxst dort in de Reihn,
Dat um dat witte Banner wolkt.
Hir Huptmann drägt dat; he hett sik’s vörnommen,
Dat röt to färven mit’n Mooren Blood.«
In’t meentiet mustert Roger all de Strieder,
De sik ruest’n, Frankriek to stahn bi,
Un all de verschidden Wapen un Biller,
Den britschen Herr’n no un no to seh’n,
Een kümmt no’n annern, um den Reider
Mit sien Wunderteer to besehn:
Se loopt dort to, starren mit op’nen Mund,
Un baldt is üm em de Runn dicht as’n Bund.
För noch mehr von stahn un staunen –
Un ok för’n Scherz as för’n Spaß –
Schüttelt de Held den Zuum vum Flüügelpeer,
Un leev’li jevt sien Sporn em een Prass:
Upflügt dat Peer in’n Himmel hin,
Lett de annern dor betäubt dor bi.
Roger besaunt sik Engelland wi’t is,
Un hett den Greif dan trieben no Irland hiss.
Hibernien hett he sienen, dat Land voll Sagen,
Wo de grot Höhl vom Hilligen steiht,
Wo so veel Genad is to fregen,
Dat de Sünder schuldfrie dor rut geiht.
Den Weg na dat Meer hett he in Slaag schaten,
Wo Kleinbritannien liggt, vun Wind umweht,
Un, nahen ünner sik kiekt, do find't he plötzlich
Angelika, fastbund an’n nakten Steen!
An’n nakten Steen, ganz alleen im Tränenland!
Denn dat Eiland heet dat Tränenland,
Wo grausam, wüld, un hart as de Steine,
De rohen Lüd dor leve op dat Land,
De – wenn ji Euch noch dranst wiest, so glövt mi –
Mit Wapen fücht ümher vun Strand to Strand,
To fangen de schönen Fruns mit aller Hand,
To giv’n se dat Untier as schrecklichen Snack.
Gebunden harr se an’t Ufer vun’t Meer,
Verschluckt to warrn vun’t grausame Tier;
Jeden Dag keem dat Monsterm, to morden,
Un to freten op dat grauhaft Ort hier.
Ik hett di vertelt, wie se fangt worrn is
Vun de Lüüd, de se in’t Slapen fund,
Mit den ollen Eremit, de an de Küst,
Hatt se bannen in Zaubersbanden gehalten.
De unbarmhartige un wülde Sipp,
De holde Jungfru naket dat Untier gab,
As se schapen worrn is; an’t Uferrand
Wardt se vun dat arge Ungetüm bedroht:
Verhüllt nich mit’n Schleier noch Gewand,
De Lilien weiß, de Rosen so rot,
De ümhüllt den feinen Leib as Blatt,
De nie in Juli oder Dezember fällt.
Fast as en Bild wull Roger seggen,
Ut Alabaster oder Marmelsteen,
Dat dor stellt worrn is dor dor Künstlers Hand,
Bi de harten Felsen in’t Land,
Wull he nich dat Aug eine Träne sehn,
De glitt in Rosen un in Snee hieneen,
Un lag as Tau op’n Apfelpaar,
Denn Wind speelt mit dat güldne Haar.
Un as he in de schönen Ogen kiekt,
Gedacht Roger an sien Bradamant,
Un fast een Träne vun’t Oog sichelt.
Vun Mitfööln un Leev övermann,
Mit lüüd Stimm grüßt he de traute Maid
(Den Flug vun den Grief halt sien Hand):
"O Jungfrau, de keene anner Kett verdient,
As de, de Amor sündig üm di gewickelt."
"Unfähig büst du, Böses to doon:
Wer is de Wüter, de mit sien Macht
Dien Hände – as se vun Elfenbeen sünd –
In so’n Not un Gevahr dreven hett?"
Un Glut ward vör roten Elfenbeen Gesicht,
Dat gloorig as Marmor, mit Rot dorbi,
Weil, ach, dien Körper sünd ganz unbedekt,
De normal in Sittsamkeit versteken is.
Se wull gern mit de Hände dat Gesicht bedeken –
Aver de sünd fast an den Felsen –
Mit Tränen alleen, de se noch kann freten,
Besproeit se sik un bückt sik, so goed se kann.
Mit Schluchtern kummt denn ok en poor Wöör,
In muden Tohn fängt se an to spreken –
Se kummt nich weit, un wat de Rede störte,
Is dat groote Larm vun’t Meer, dat se hört.
Dor kümmt dat Ümtoom! Halv in de Wogen
Versteken is dat, halv ragt dat rut,
As en Schiff bi Nordwind kummt geflogen
Un na’n Haven eilt in’t Stormbrüsk:
So warrt van sien Fruß na antogen
Dat Scheusal –: seht, glieks spiet dat Meer dat rut.
De Jungfro is halvtot vor Angst un Schrecken,
Kein Trostword kann ehr’n Mut mehr wecken.
Frei schwingt de Held – un legt nich in – de Lanze,
Över de Hand hen sticht he na dat Dier:
Ik weet nich, nennt man wirklich so dat Ganze?
Blots wüste Masse drögt un wält sich hier;
Nix Dierliches wiest sik von Kop to Swaan,
Bloß Swienstähen un Ögen schier.
De Stoot geiht mitten rin, wo Ögen scheinen,
Un prallt wedder, as wär's van Staal un Steinen.
As de erste Stoot nix bruken will,
Kehren Roger um: de twete maakt’s wohl goot.
Dat Dier seht Schadow von de grote Swingen
So hen- un wedderfahren op de Flut;
An Strand de Fleeschgerichte hingen sicher,
Drum föllt dat disse ne’en nu vör Woet:
Man seht dat mit Drägen un Wälten jagen:
Flink kümmt de Held, um Slag to geven.
As de Ool van hoog in Ätherweite,
Wenn he de Slang in’t Gras schlichen sehn
(Oder ob se över bloot Felsen gliede,
Dor he afleck hett ehr’ bunte Huut),
Denn fangt he’t nich an op de Siet,
Wo faucht un pfeift de Giftdier fiese Rut,
Nee, van achtern packt he un slaat de Swingen,
Dat se nich dreihn kann un Unheil bringen.
So will Roger Speer un Swert nu bruken:
Nich, wo de Zähn vom Rachen trefft em an,
Nee, in de Ören mööt de Stoot in,
Am Rückgraat un am Swaan setzt he an.
Dräht sik dat Dier, so mööt ok he sik dreihn,
Stigt up un af, kümmt her un dor an –
För Jaspis möchte man de Bestie halten,
De harde Schuppenhaut is nich to spalten.
So mööt sik twüschen Mück un Hund erheven
De heete Striet in düster August
(Un in de Nachbarmonen ok, dorneven,
De riek an Öhren, de an Weinslust):
Se weet de Steeken in’t Oog un Maul to geven,
Lät nich los, surrt üm Hals un Brust.
Op's nieft mööt he na dat Surren grijpen –
Doch ut is allns, wenn se sik laten packen.
Schier Himmelhoog wippt de Wellen, dat se springt,
So mächtig slaat de Bestie, so swor,
Roger weet nich, sünd de Swingen in de Luft
Oder swemmend dornbunnen in’t Meer.
Gern wull he nu sik an’n Strand bringn,
Denn wenn dis Wässerspel lang ankümmt mehr
Un wird de Grypen-Swingen immer wettern –
Nich Kahn noch Swimblas helpt ut dat Gewässer.
He grübelt – un besser Raat kümmt nu:
Wenn dat Ümtoom doch man to besiegen weer.
Man mööt dat mit den Zauberschien blenden,
De eingeschlossen is in de Wunderschild.
He eilt na Strand, to verhindern dat Übel,
Un stekt, de Jungfro nahend zacht un mild,
Den Ring ehr an, de Zauberkunst bändiger,
So dat se em fast an’t lütte Finger draagt.
Ik meen den Ring, de Bradamante,
Um Roger to befreien, nam von Brunel
Un dörch Melissa hin na Indien sandte,
Um Rogers Geist to maken stark un hell,
Melissa, de för’t Gode em wandelte,
As ji hört hebt an’n frühren Stell’
Un den de Jung do to alln Tieden
So as nu noch an’t Finger hett dragen.
He gifft ehr dat Schilld nu Angelika,
Sonst kunn dat ja nich blitzen so klar,
Ok, dat nix de fienen Ogen schaadt
(He würrelt all, in ehr Bann förwaar).
Dat halve Meer bedekkend, bi de Kant
Kümmt nu de groot Fisch heran, landnah.
Roger, klaar, lett flugs dat Düch uphögen,
En tweede Sünn för de Welt to geven.
Dat Lücht vun den Zauber traf dat Ungeheuer,
Un wies sien Kraft:
As wenn dat Forell vun'n Struum ward trecken,
Den dat Büer mit Kalk grum düster maakt,
So, grieslig verkehrt, bi de Strandkante,
In Schuum lag dat Vieh so uunschön un grod.
Roger versöcht, ehr Wunden to slahn,
Doch dat Staal kumm nich dörch de Haut.
Dor fleht de Jungfrau: »Maak Enn mit de Plag',
O müh’ di nich mehr mit de harte Schuppen,
Los mi, schnell, eh dat Vieh künn wieder opwaken –
Bi Gott!« So riep se to’n Roger, dat wien Kropen.
»Latt mi nich in den Schandmaul vun’n Fisch!
Nimm mi mit di, un wenn dat is, schmeed mi in dat Meer!«
Gerührt vun ehr Angst, lööst he de Banden
Un fört ehr vun de Strand.
He spornt dat Peerd, un de Huf slägt de Sand,
Upwärts flöggt he mit de Jungfrau achtern op
Roger’s Regg, dat he ehr en Platz dor fann.
He twang den Fisch, sien Mahl to verlotten,
Vör süß un fein war de Bait allns blot.
He keert sich üm, un unsen Held ligt noog
Vun Küsse op junge Brust un Ogen.
Nich, as he wull erst, üm Spaanien rünnen,
Tok he nu den Weg mit de Greif ut den Stieg:
Wo Kleinbritannien in dat Meer rin ragt,
Dor bröcht de Rennpeerd em fast bi den Küst langs.
En schattigen Wäld mit Eik un Kastanien,
Dor Philomele all to Klagen ward fröh,
Hülp veel stillen Hügels grün un scheen
Un in’t Midd’n Rasen mit Quellen, dat sünd to sehn.
Hier steig de glohnde Rieter ut den Bügel,
Na’n stürmschen Ritt, hen op de grüne Wisen;
He lett dat Peerd nu insteken de Flügel,
De eenz’gen nich, de’n he höger klümpen lot.
He steig vun’t Peerd un kümp sük kaum hen
Noch wat anners to erklimm’n, aver ümringt
Ward he vun sien Rüstung, de he most losmaken,
Denn se stünn em in’n Weg mit sien Sehnsüchten.
Verwirrt un hessig treckt he de Wapen af,
Vun hier, vun dor, stück för stück, bald snel bald tröög.
Wie lang het dat doort, ehr weg to fegen,
Een Knoten weg, twie neue ward dat nog.
Doch nu hebbt ji lang genog tohört, Herr;
Dat Lied maakt viellicht di dat Möh to groot.
Drum verschöven wi dat för nu, de Geschicht,
Bis se di mehr plase düht.